e-Dönüşüm, m-Dönüşüm kalmadı; v-Dönüşüm verelim

21. yüzyıla adım atarken bilişim ve internetteki gelişmeler çeşitli alanlarda dönüşümlerin hızlanmasına neden oldu. Bu dönüşümü tetikleyen etmenlerin başında teknolojinin ucuzlayarak toplumun her kesiminin gereksinimlerini karşılayacak düzeye gelmiş olması gösterilebilir.

12 Nisan 1993 günü İnternet Türkiye’de resmen kullanılmaya başladı. İlk bilgisayarın ülkemize gelmesinin üzerinden 33 yıl, ilk bilgisayar mühendisliği bölümlerinin açılmasından 16 yıl, ilk kişisel bilgisayarın ülkemize gelmesinden ise yalnızca 11 yıl geçmişti. Bugün bile yaşamımızın önemli evrelerinde yolumuzun kesiştiği ÖSYM’nin kurulmasından da 19 yıl sonra internetle tanışmıştık. 1960 yılında başlayan dönüşüm süreci, bilişimle kalkınma yolunda atılan emin adımlarla hızlanarak sürmekteydi.

İnternetle birlikte yaşamımıza giren e-postanın ardından 2000’li yılların başında dünyada olduğu gibi ülkemizde de e-dönüşüm adımları atılmış, e-Devlet, e-Türkiye, e-Belediye, e-Okul, e-Kitap, e-Bilet, e-Avrupa gibi kavramlar da yaşamımıza girmiş; e-yaşam başlamıştı.

e-Defter, e-Fatura, e-İrsaliye, e-Kimlik, e-, e-, e- diye giden uygulamalar mobil iletişimin yaygınlaşmasıyla m-Devlet, m-Belediye, m-insan gibi oluşumlar dönüşümde yeni bir aşamanın habercisi oldular.

Son 20 yıl içinde yaşanan bu dönüşüm sürecinde hem “e-“, hem de “m-“ ön eki ile ifade edilen kavramlara o kadar alışmıştık ki, bu ekler olmadan da anlatılanın yeni toplum ve yaşam düzenine uygun yöntemleri ifade ettiği kendiliğinden anlaşılıyordu.

Devletin e-devlet olmaması, belediyenin e-belediye olmaması, oyunların e-oyun olmaması, sağlığın e-sağlık olmaması düşünülemezdi.

2019 yılının sonuna gelmişken nesnelerin interneti, eklemeli üretim, robotlar, siber fiziksel sistemler, yapay zekâ gündemdeki yeni kavramlar olmuştu. “Dördüncü Sanayi Devrimi” ile yakalanan bu yeni dönüşüm süreci üretimden, eğitime, sağlıktan, spora her alanda gündemdeki yerini koruyor 2023, 2030, 2050 hedeflerine zemin oluşturuyordu.

Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinden tüm dünyaya hızla yayılan COVID-19 yani KORONA VİRÜSÜ insanlığın geleceğini tehdit etmeye başlayınca yaşamımızda köklü değişiklikler oldu. “Önce sağlık” denilerek temastan uzak yaşamaya, her işimizi, eğitimimizi sanal ortamlardan sürdürmeye başladık. Hekimlerimiz başta olmak üzere sağlık personeli ve güvenlik güçleri ile lojistik alanında çalışanların sanal olmayan çalışmalarını da takdir etmek gerekir.

Ocak 2020 itibariyle 83,88 milyon nüfusumuzun 77,39 milyonu cep telefonu abonesi; 62,07 milyonu internet kullanıcısı ve 54 milyonu sosyal medya kullanıcısı olan ülkemizde KORONA VİRÜSÜ nedeniyle uygulanan yasakların da etkisiyle evlerine çekilen insanlar görüntülü iletişime hızla geçtiler. Toplantılar, eğitimler, buluşmalar, doğum günü kutlamaları, anmalar, iş görüşmeleri, aklınıza gelebilecek her konuda video görüşmeler yaygınlaştı, yaygınlaşıyor.

E-dönüşüm ve m-dönüşüm yerini v-dönüşüme bıraktı. Bu geçiş altyapıdaki eksiklere rağmen hızlı oldu. Mobil telefonlarından görüntülü görüşmeye yatkın olan toplum v-Sohbet, v-Seminer, v-Toplantı, v-Kahve gibi etkinliklerle sokağa çıkma yasağında iletişimi kesmedi. Öğrencilerin uzaktan eğitime geçilmesi nedeniyle bilgisayar ihtiyacı olduğu anlaşıldı. Evdeki tek bilgisayar ile aynı anda 4, 5 kardeşin eğitim almasındaki zorluklar hesaplanmamıştı. Sivil Toplum Kuruluşları bağışlarla bu sorunu çözmek için kampanyalar düzenlediler.

Ulusal ve uluslararası toplantılar, devletler arası görüşmeler, belediye meclisleri, şirket toplantıları, dersler, sohbetler, hatta sözleşme imzalamaları bile video görüşmeler ile yapılmaya başlandı. Televizyon programlarına katılımlar, dizi filmler, bankacılık işlemleri bile evden v-görüşme yoluyla yapılmaya başlandı.

Yaşamımızı tehdit eden Korona Virüs belası “V” harfine yeni anlamlar yükleyerek yeni kavramlarla tanışmamıza neden oldu :
v-alışveriş
v-bankacılık
v-devlet
v-dizi
v-dönüşüm
v-fuar
v-gezi
v-görüşme
v-gündem
v-kitap
v-konferans
v-korsan
v-posta
v-saldırı
v-seminer
v-sohbet
v-spor
v-toplantı
v-ziyaret
v-Türkiye …

Bugün (12 Nisan 2020) Türkiye İnternetinin 27. yaş günü. İnternet olmasaydı bu dönüşümler yaşanamazdı. Virüs belasından kurtulup tüm insanlığın sağlıklı günlere kavuşmasının ardından geriye kalan “V” harfi umarım yalnızca yeni videolu yaşamı simgeler. İnternet olmasaydı “e-“, “m-“, “v-“ dönüşümleri olmazdı. İşte bu nedenle “İnternet Yaşamdır” diyoruz.

Yaşam için İnternet yaşamalı, hem de özgürce, kısıtlamasız, kesintisiz…

İ. İlker Tabak,
12 Nisan 2020, Ankara